บางครั้งสิ่งที่หนักที่สุด… ไม่ใช่สิ่งที่เราถืออยู่ในมือ แต่คือสิ่งที่เราเก็บไว้ในใจ… ในชีวิต เรามักจะโอบกอดสิ่งต่าง ๆ เอาไว้แน่น ไม่ว่าจะเป็นทรัพย์สิน ความสัมพันธ์ ความคาดหวัง หรือแม้แต่ภาพลักษณ์ของตัวเอง

เหมือนเรากลัวว่าหากปล่อยมือเมื่อไร เราจะสูญเสียบางอย่างไป แต่ในความเป็นจริง ยิ่งเรากำไว้แน่นเท่าไร ก็ยิ่งทำให้เราเหนื่อยและขยับตัวได้ยากขึ้นเท่านั้น



ในศาสตร์โยคะ อปริเครหะ (Aparigraha) เป็นหนึ่งใน ยามะ (Yama) หรือหลักปฏิบัติพื้นฐาน 5 ข้อของโยคะ หมายถึง “การไม่ยึดติด ไม่ครอบครองเกินความจำเป็น” ไม่ใช่เพียงการลดสิ่งของรอบตัว แต่รวมถึงการลดการยึดติดทางใจ เพื่อให้เรามีพื้นที่สำหรับความสงบและอิสระมากขึ้น

เข้าใจรากและความหมายของอปริเครหะ

คำว่า Aparigraha มาจากภาษาสันสกฤต

A = ไม่

Parigraha = การครอบครอง ยึดจับ หรือการสะสม

เมื่อนำมารวมกันจึงหมายถึง “ไม่ครอบครอง” หรือ “ไม่ยึดติด”

ในเชิงดั้งเดิม อปริเครหะถูกสอนในโยคะสูตรของปตัญชลี (Patanjali’s Yoga Sutras) ให้ผู้ฝึกใช้เป็นแนวทางดำเนินชีวิต ไม่หมกมุ่นกับการสะสมทรัพย์สินหรือผลประโยชน์ส่วนตัวจนเกินไป เพราะสิ่งเหล่านี้เป็นเพียงสิ่งชั่วคราว

แต่ในความหมายลึกซึ้งกว่านั้น การไม่ยึดติดไม่ได้หมายถึงการ “ละทิ้ง” หรือ “ไม่รัก” สิ่งใดเลย แต่คือการมองเห็นคุณค่าของสิ่งที่มีอยู่ พร้อมยอมรับความเปลี่ยนแปลงของมัน โดยไม่ให้จิตใจถูกผูกมัด



การไม่ยึดติดในสมัยนี้ ไม่ได้จำกัดอยู่แค่เรื่องทรัพย์สิน แต่ครอบคลุมหลายมิติในชีวิต

การไม่ยึดติดกับสิ่งของ

-ในโลกที่การซื้อของง่ายแค่ปลายนิ้ว เรามักสะสมเกินกว่าที่จำเป็น

-อปริเครหะช่วยให้เราฝึกถามตัวเองก่อนซื้อว่า “สิ่งนี้จำเป็นจริงไหม?”

-ผลคือเรามีบ้านที่โปร่ง โล่ง และจิตใจที่ไม่หนักหน่วง



การไม่ยึดติดกับความสัมพันธ์

-หมายถึงการรักใครโดยไม่ผูกเขาไว้กับความคาดหวังของเรา

-การเปิดพื้นที่ให้คนที่เรารักเติบโต เป็นอิสระ และเป็นตัวของเขาเอง



การไม่ยึดติดกับบทบาทและตัวตน

-เรามักติดกับภาพลักษณ์ เช่น “ฉันต้องเก่ง” หรือ “ฉันต้องดูดีเสมอ”

-อปริเครหะสอนให้เรายอมรับการเปลี่ยนแปลง และไม่กลัวการเป็น “ตัวเราที่ต่างออกไป”



การไม่ยึดติดในโยคะและการออกกำลังกาย

-การไม่ยึดติดหมายถึงการมุ่งไปที่คุณภาพของการฝึก ความรู้สึกในร่างกาย และการอยู่กับลมหายใจ มากกว่าการตามล่าท่าอาสนะที่สวยงาม



การไม่ยึดติดกับอดีตและอนาคต

-ฝึกอยู่กับปัจจุบันอย่างเต็มที่

-ใช้พลังงานกับสิ่งที่เราทำได้ตอนนี้ แทนที่จะจมอยู่กับสิ่งที่ผ่านไปแล้วหรือกังวลกับสิ่งที่ยังมาไม่ถึง



ลองสังเกตดูว่า ทุกครั้งที่เรายึดติด เรามักรู้สึก “กลัวเสีย” หรือ “กลัวขาด” แต่เมื่อเราเริ่มฝึกอปริเครหะ เราจะพบว่า…

เรามี “เวลา” มากขึ้น เพราะไม่ต้องหมกมุ่นดูแลสิ่งที่เกินจำเป็น

เรามี “พลังใจ” มากขึ้น เพราะไม่ต้องแบกความคาดหวังและความเปรียบเทียบ

เรามี “พื้นที่ว่าง” ในบ้านและในหัวใจมากขึ้น เพื่อให้สิ่งใหม่ ๆ เข้ามา



การไม่ยึดติดไม่ได้ทำให้เรา “ขาด” แต่ทำให้เรา “เบา” และเมื่อใจเบา เราก็พร้อมเดินไปข้างหน้าอย่างมั่นคงและมีความสุข

เมื่อเราลองปล่อย เราจะพบว่า สิ่งที่สำคัญที่สุดไม่ได้หายไปไหน แต่กลับชัดเจนขึ้นในใจเราเสมอ

อปริเครหะ จึงไม่ใช่เพียงแนวคิดในตำราโยคะ แต่คือ “ทักษะการใช้ชีวิต” ที่ทุกคนฝึกได้

และเมื่อคุณเริ่ม… คุณจะรู้ว่า อิสระและความสุขที่แท้จริง ไม่ได้มาจากสิ่งที่เรามีมากขึ้น แต่มาจากสิ่งที่เราวางลงได้

ครูหลง
Renew studio