“ทำไมอยู่ ๆ ถึงปวดคอ บ่า ไหล่ ทั้งที่เราก็ใช้ชีวิตแบบนี้มาตลอด?” …หลายคนอาจเคยสงสัยว่า “เมื่อก่อนก็ไม่เห็นจะปวดอะไรเลย อยู่ๆ ทำไมถึงรู้สึกปวดขึ้นมาแบบไม่มีปี่ไม่มีขลุ่ย?” เราก็นั่งแบบนี้มานาน ยืนก็แบบนี้มาตลอด ไม่ได้เปลี่ยนอะไรเลย แต่ทำไมวันนี้ถึงเริ่มปวด?

แรกๆ อาจแค่รู้สึกเมื่อยๆ ตึงๆ พอขยับตัว ยืดนิดบิดหน่อยก็ดีขึ้น พอนานวันเข้า จากแค่เมื่อยก็เริ่มเจ็บ พอยืดเหยียดหรือนวดก็พอบรรเทาได้พักนึง แต่สุดท้ายอาการก็กลับมาอีกอยู่ดี วนลูปแบบนี้เรื่อยๆ

หลายคนเรียกสิ่งนี้ว่า “ออฟฟิศซินโดรม” และอาจไม่รู้ว่าจริงๆ แล้ว สาเหตุหนึ่งที่ซ่อนอยู่ลึกกว่านั้นก็คือ “ท่าทางของเราเอง”



เข้าใจกลไกเบื้องหลังของออฟฟิศซินโดรม

ออฟฟิศซินโดรมไม่ได้เกิดจาก “การทำงาน” แต่เกิดจาก “ท่าทางระหว่างทำงาน” ต่างหาก พฤติกรรมที่เราทำซ้ำๆ ในแต่ละวัน เช่น นั่งหลังค่อม ยื่นคอไปด้านหน้าเพื่อมองหน้าจอ ยืนถ่ายน้ำหนักไปขาข้างเดียว ก้มมองโทรศัพท์เป็นเวลานาน

สิ่งเหล่านี้กลายเป็นท่าทางที่คุ้นชิน แต่ไม่ถูกต้องตามหลักสุขภาพ เมื่อท่าทางของเราเริ่ม “เสียศูนย์” การทำงานของกล้ามเนื้อก็เริ่มเปลี่ยนแปลงไปตาม ท้ายที่สุดก็ก่อให้เกิดความไม่สมดุล (Muscle Imbalance) ซึ่งเป็นรากฐานของปัญหาออฟฟิศซินโดรม



กล้ามเนื้อไม่สมดุลเกิดขึ้นได้อย่างไร?

กล้ามเนื้อบางมัดถูกใช้งานมากเกินไปจนตึง กล้ามเนื้อบางมัดไม่ถูกใช้งานเลยจนอ่อนแรง ในขณะที่ร่างกายต้องเคลื่อนไหวอย่างสมดุล กลับเกิดความเอียง เบี้ยว และผิดทิศทาง ผลลัพธ์คือ ความเครียดสะสมในโครงสร้างของร่างกาย และนำไปสู่อาการปวดเรื้อรัง



ทำความรู้จักกับ Structural Postural Chains

ลองนึกภาพชุดของเฟืองที่เชื่อมต่อกันสามชิ้น
-เฟืองบน: กระดูกสันหลังส่วนคอ
-เฟืองกลาง: กระดูกสันหลังส่วนอก
-เฟืองล่าง: กระดูกสันหลังส่วนล่างและเชิงกราน

หากเฟืองใดเฟืองหนึ่งเคลื่อนไปในทางที่ผิด เฟืองอื่นๆ ก็ต้องหมุนตามไปด้วยแบบหลีกเลี่ยงไม่ได้

สมมติว่าเรายื่นศีรษะไปด้านหน้า (forward head posture) กระดูกคอก็ต้องโค้งผิดธรรมชาติ กระดูกอกก็ค่อมตาม กระดูกสันหลังส่วนล่างต้องปรับสมดุลด้วยการโค้งไปอีกทิศ กระดูกเชิงกรานก็เอียง

ผลลัพธ์คือ กล้ามเนื้อคอทำงานหนักจนปวด บ่าตึง ไหล่ตกล้า หลังล่างปวด บางคนลามไปถึงขาชาและปวดสะโพก

ทั้งหมดนี้คือผลลัพธ์จาก “ห่วงโซ่ของการเคลื่อนไหว (Postural Chain)” ที่เสียสมดุลเพียงจุดเดียว แต่ส่งผลกระทบเป็นลูกโซ่ไปทั่วร่างกาย



เราจะแก้ไขและป้องกันออฟฟิศซินโดรม จากPosture ที่ไม่ดี ได้อย่างไร?

-สังเกตและมีสติ (Awareness) จุดเริ่มต้นของการแก้ปัญหาคือ “การรู้ตัว” ว่าเรากำลังอยู่ในท่าทางที่อาจก่อให้เกิดอาการปวด ถ้านั่งทำงานอยู่ ลองสังเกตดูว่า ศีรษะยื่นไปข้างหน้าหรือเปล่า หลังค่อมหรือหลังแอ่นเกินไปไหม ขาสองข้างวางน้ำหนักเท่ากันหรือไม่

-ปรับท่านั่ง – ยืน – เดิน – นอน จัดท่านั่งให้หลังตรง ศีรษะอยู่เหนือไหล่ ใช้เก้าอี้ที่รองรับหลังช่วงเอว วางหน้าจอในระดับสายตา หมั่นเปลี่ยนอิริยาบถทุก 30-45 นาที หลีกเลี่ยงการนอนตะแคงข้างเดียวนานๆ หรือหมอนที่สูงเกินไป

-ออกกำลังกายแบบมีเป้าหมาย การฝึกกล้ามเนื้อแกนกลาง (core muscles) ช่วยรักษาท่าทางที่ดี ฝึกโยคะเพื่อปรับสมดุลของกล้ามเนื้อที่ตึงและยืด เน้นการฝึกท่ายืดกล้ามเนื้อคอ บ่า ไหล่ สะโพก และกระดูกสันหลัง

-ฝึกโยคะหรือออกกำลังกายบำบัด ที่เน้นปรับโครงสร้าง ช่วยให้เราเข้าใจร่างกายลึกซึ้งมากขึ้น รู้ว่าเรามีจุดอ่อนตรงไหน กล้ามเนื้อมัดไหนที่ไม่สมดุล ทำให้เราได้ปรับการเคลื่อนไหวให้กลับมาสู่แนวที่ปลอดภัยอีกครั้ง



ความเจ็บปวดของร่างกายคือ “เสียงสะท้อน” ที่กำลังบอกเราว่า “มีบางอย่างไม่ปกติ” อย่าปล่อยให้ตัวเอง “ชินกับความเจ็บ” วันนี้คุณอาจแค่ปวดเมื่อยเล็กน้อย แต่ถ้าปล่อยไว้ไม่ดูแล วันหนึ่งมันอาจลุกลามจนกลายเป็นโรคเรื้อรังที่รักษายากได้

ดูแลสุขภาพด้วยนะครับ

ครูหลง😄
Renew studio