เวลาที่เราพยายามยกแขนขึ้นเหนือศีรษะ หรือเอื้อมไปหยิบของจากชั้นบนสุดของตู้ บางครั้งกลับรู้สึกติด ๆ เหมือนร่างกายมีบางอย่างต้านอยู่ อาจมีกล้ามเนื้อมัดหนึ่งที่อยู่ด้านหลัง ตึงตัวอยู่ก็ได้ กล้ามเนื้อนั้นมีชื่อว่า Latissimus Dorsi แลททิสซิมุส ดอร์ไซ (บางคนอาจออกเสียงว่า ดอร์ซี่) หรือเรียกสั้นๆ ว่าแลท (Lat)

กล้ามเนื้อส่วนนี้ไม่เพียงแต่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวแขนและไหล่ แต่ยังมีผลอย่างมากต่อท่าทางโดยรวม และมีบทบาทในหลายท่าโยคะ


กล้ามเนื้อแลททิสซิมัส ดอร์ไซ (Latissimus Dorsi) เป็นกล้ามเนื้อแผ่นใหญ่ มัดหนึ่งของร่างกาย ตั้งอยู่ด้านหลังในช่วงลำตัวล่าง เป็นกล้ามเนื้อแบนรูปสามเหลี่ยม ทำหน้าที่เชื่อมโยงแกนกลางลำตัวกับแขน และมีบทบาทในการเคลื่อนไหว ในชีวิตประจำวัน เช่น การยกของ การว่ายน้ำ หรือการปีนป่าย

จุดเกาะต้น(Origin) ของกล้ามเนื้ออยู่ที่บริเวณ สันของกระดูกสันหลังช่วงอกชิ้นที่ 7-12 (T7-T12), พังผืดส่วนเอว (thoracolumbar fascia), สันของกระดูกสะโพกด้านหลัง (posterior iliac crest), ซี่โครงล่างประมาณ 3-4 คู่สุดท้าย, มุมล่างของกระดูกสะบัก (inferior angle of scapula)

ส่วนจุดเกาะปลาย (Insertion) อยู่บริเวณ intertubercular groove ของกระดูกแขนท่อนบน (humerus) ซึ่งอยู่ด้านหน้าของไหล่

แม้ว่าแลทจะอยู่ด้านหลังของลำตัว แต่จุดเกาะปลายของมันกลับมาเกาะที่ด้านหน้าของแขน จึงเป็นเหตุผลว่าทำไมถ้ามัดกล้ามเนื้อนี้ตึง จะดึงให้หัวไหล่ “ห่อ” เข้ามาข้างหน้า และทำให้ยกแขนขึ้นได้ไม่สุด


หน้าที่ของกล้ามเนื้อ (Functions) กล้ามเนื้อนี้ทำหน้าที่ในการเคลื่อนไหวของข้อต่อไหล่ (shoulder joint) ซึ่งรวมถึง

-Extension (เหยียดแขนไปด้านหลัง) เช่น เวลายกแขนจากท่าอยู่ข้างหน้าให้ไปข้างหลัง

-Adduction (หุบแขนเข้าหาลำตัว) เช่น ตอนดึงสิ่งของเข้ามาหาตัวจากด้านข้าง

-Internal rotation (หมุนแขนเข้าด้านใน) เช่น ตอนเอื้อมมือไปด้านหลังเอวหรือไขว้หลัง

-ช่วยในการหายใจแรง (Accessory Muscle of Respiration) โดยเฉพาะในการหายใจแบบออกแรง เช่น การหายใจเข้าแรงๆ หรือหายใจในขณะออกกำลังกาย

-ช่วยในการยึดสะบัก และสร้างความมั่นคงให้แนวกระดูกสันหลัง โดยทำงานร่วมกับกล้ามเนื้อหลังอื่นๆ เพื่อพยุงลำตัวขณะเคลื่อนไหว

การเคลื่อนไหวที่ดูปกติเหล่านี้ แต่ถ้ากล้ามเนื้อแลทตึงเกินไป ก็อาจเป็นเหตุให้การยกแขนเหนือศีรษะติดขัด การเคลื่อนไหวสะบักไม่ราบรื่น

การดูแลกล้ามเนื้อแลทไม่ใช่แค่การนวดหรือยืดเท่านั้น แต่คือการเข้าใจว่ากล้ามเนื้อนี้มีบทบาทในการเคลื่อนไหวร่างกายอย่างไร และใช้การฝึกที่เหมาะสมเพื่อสร้างการเคลื่อนไหวที่ดี และเสริมความแข็งแรงอย่างสมดุล


ท่าโยคะที่กล้ามเนื้อ Latissimus Dorsi หดตัวแบบสั้นลง (Concentric Contraction)

-ท่า Upward-Facing Dog (Urdhva Mukha Svanasana) ในท่านี้ กล้ามเนื้อแลทจะหดตัวแบบ Concentric Contraction ช่วยในการเหยียดลำตัวและยกหน้าอกขึ้น เป็นการสร้างแรงจากหลังส่งไปยังแขน ช่วยพัฒนาแรงและความมั่นคงให้กล้ามเนื้อ

-ท่า Locust Pose (Salabhasana) ในขณะยกแขนและขาขึ้นเหนือพื้น กล้ามเนื้อแลทจะต้องทำงานร่วมกับกล้ามเนื้อหลังทั้งหมด ช่วยเสริมความแข็งแรงของแผ่นหลัง

ท่าโยคะที่กล้ามเนื้อLatissimus Dorsi หดตัวแบบยืดออก (Eccentric Contraction) เช่น

-ท่า Downward-Facing Dog (Adho Mukha Svanasana) กล้ามเนื้อแลทจะถูกหดตัวแบบ Eccentric Contraction โดยเฉพาะเมื่อเราผลักสะโพกขึ้นและดันแขนลงไปยังพื้น จะช่วยเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ

-ท่า Extended Child’s Pose (Utthita Balasana) เมื่อยื่นแขนไปข้างหน้าและผ่อนลำตัวลงกับพื้น จะเกิดการยืดแนวกล้ามเนื้อจากรักแร้ยาวไปถึงเอว

-ท่าบิดลำตัว (Twisting poses) เช่น ท่า Revolved Triangle Pose หรือ Seated Twist ช่วยเพิ่มการเคลื่อนไหวหมุนของกระดูกสันหลัง และช่วยยืดกล้ามเนื้อ


หลายคนที่มีอาการไหล่ห่อ ปวดคอ ปวดบ่า ปวดหลัง อาจเกิดจากความตึงของกล้ามเนื้อแลท ที่ส่งผลต่อไหล่โดยตรง กล้ามเนื้อนี้เกาะด้านหน้าของกระดูกแขน ซึ่งหมายความว่า หากมีความตึง จะทำให้แขนเคลื่อนไหวไม่สุดระยะการเคลื่อนไหว

กล้ามเนื้อแลทไม่ได้ทำงานลำพัง ยังสัมพันธ์กับกระดูกสันหลัง เอว สะโพก ไหล่ และแขน เป็นกล้ามเนื้อเชื่อมโยง ที่ทำหน้าที่คล้ายสะพานจากกลางลำตัวไปสู่แขน เมื่อกล้ามเนื้อนี้ทำงานได้ดี ไม่ตึงจนเกินไป เราจะยกแขนได้คล่อง ฝึกโยคะได้อย่างลื่นไหล

ครูหลง
Renew studio