บางครั้งการพัฒนาชีวิต ไม่ได้เริ่มจากการเปลี่ยนโลกภายนอก แต่เริ่มจากการเปลี่ยน “โลกภายใน” ให้สงบและมั่นคงก่อน

“นิยามะ” คือหนึ่งในหลักโยคะที่ช่วยให้เรามีเข็มทิศภายในชัดเจน ไม่หลงทางไปกับความวุ่นวายของโลก

ถ้า ยามะ (Yama) คือหลักปฏิบัติที่เกี่ยวกับความสัมพันธ์กับผู้อื่น

นิยามะ (Niyama) ก็คือการหันกลับมาดูแลความสัมพันธ์กับ “ตัวเราเอง”

.

ในยุคที่ทุกอย่างเร่งรีบ การแข่งขันสูง และโลกออนไลน์พาเราไปเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่นอยู่เสมอ นิยามะจึงเป็นเหมือน “รากฐาน” ให้ใจเรายังยืนได้อย่างมั่นคง และยังช่วยให้ร่างกายและจิตใจอยู่ในสภาวะพร้อมที่จะเติบโต

.

ตามคัมภีร์โยคะสูตรของปตัญชลี (Patanjali’s Yoga Sutras) นิยามะเป็นข้อปฏิบัติส่วนบุคคลที่ช่วยให้ผู้ฝึกพัฒนา “ตัวตนภายใน” ไปสู่ความสมดุลและความสงบ มีทั้งหมด 5 ข้อ คือ

1.เศาจะ (Śauca) – ความสะอาด หมายถึงความสะอาดทั้งกายและใจ ทางกายคือ การดูแลสุขอนามัย อาหารที่รับประทาน และสภาพแวดล้อม ทางใจคือ การกำจัดความคิดลบ ความอิจฉา ความโกรธ ที่ทำให้ใจขุ่น ในยุคนี้ “ความสะอาด” ยังสามารถหมายถึง การลดสิ่งรบกวนใจ เช่น การพักจากโซเชียลบ้าง เพื่อให้ใจโปร่งโล่ง

2.สันโตษะ (Santoṣa) – ความพอใจในสิ่งที่มี ไม่ใช่การหยุดพัฒนา แต่คือการรู้จักขอบคุณสิ่งที่มีในปัจจุบัน ช่วยลดความอยากที่ไม่สิ้นสุด และทำให้เราอยู่กับปัจจุบันได้อย่างเต็มที่

3.ตปัส (Tapas) – การมีวินัยและความเพียร เป็นการฝึกความอดทนและมีระเบียบในชีวิต เช่น การตื่นเช้ามาฝึกโยคะ การกินอาหารที่ดีต่อสุขภาพ แม้ในวันที่ไม่อยากทำ Tapas คือพลังที่ช่วยให้เราข้ามขีดจำกัดเดิม ๆ

4.สวาธยายะ (Svādhyāya) – การศึกษาและทบทวนตนเอง คือการหมั่นเรียนรู้ ทั้งจากตำราและจากประสบการณ์ชีวิต ในยุคปัจจุบันอาจรวมถึงการเรียนคอร์สพัฒนาตนเอง หรือการฝึกสมาธิเพื่อสังเกตความคิดของเรา

5.อีศวรประณิธาน (Īśvarapraṇidhāna) – การวางใจและศรัทธาในสิ่งที่ยิ่งใหญ่กว่า อาจหมายถึง พระเจ้า ธรรมชาติ หรือสัจธรรมของจักรวาล คือการยอมรับว่ามีบางสิ่งที่เราไม่สามารถควบคุมได้ และวางใจให้สิ่งเหล่านั้นดำเนินไปตามธรรมชาติ

.

การนำนิยามะ มาใช้ในชีวิตไม่จำเป็นต้องเคร่งครัดเหมือนนักบวช แต่สามารถนำมาปรับให้เหมาะกับวิถีชีวิตของเรา เช่น

-ดูแลความสะอาดทั้งกายและใจ เช่น จัดโต๊ะทำงานให้เรียบร้อย ทำความสะอาดเสื่อโยคะเป็นประจำ ล้างพิษทางความคิดด้วยการนั่งสมาธิหรือจดบันทึก

-ฝึกความพอใจในสิ่งที่มี เริ่มวันด้วยการเขียน 3 สิ่งที่เราขอบคุณ สิ่งนี้ช่วยให้เรามองเห็นคุณค่าของสิ่งเล็ก ๆ รอบตัว

-สร้างวินัยเล็ก ๆ ที่ต่อเนื่อง เช่น ฝึกโยคะ 10 นาทีทุกเช้า ดื่มน้ำหลังตื่นนอน งดดูมือถือก่อนนอน

-หมั่นเรียนรู้และทบทวนตนเอง อ่านหนังสือ ฟังพอดแคสต์ หรือคุยกับคนที่สร้างแรงบันดาลใจ หลังจากนั้น ลองเขียนว่าเราได้เรียนรู้อะไร และจะปรับใช้กับชีวิตอย่างไร

-วางใจและไม่ยึดติด เมื่อเจอสถานการณ์ที่ควบคุมไม่ได้ ให้ใช้ลมหายใจเป็นที่พึ่ง หายใจลึก ๆ แล้วปล่อยวางความคาดหวังที่ไม่จำเป็น



ลองจินตนาการว่าชีวิตเรามี “แกนภายใน” ที่แข็งแรงพอจะรับทุกพายุ นิยามะคือการสร้างแกนนั้นให้มั่นคง

เมื่อเราสะอาดทั้งกายและใจ พอใจในสิ่งที่มี มีวินัย เรียนรู้อย่างต่อเนื่อง และวางใจในสิ่งที่เกินกำลังควบคุม เราจะใช้ชีวิตได้อย่างเบาและมั่นใจในเวลาเดียวกัน

การนำหลักนิยามะมาปรับใช้ ช่วยให้มีความสงบสุขมากขึ้นได้ เพราะการฝึกโยคะไม่ใช่แค่เรื่องร่างกาย แต่คือการฝึกใจในทุกลมหายใจ

.

นิยามะคือ “การดูแลความสัมพันธ์กับตัวเอง” เพื่อให้เราพร้อมที่จะดูแลความสัมพันธ์กับผู้อื่นและโลกได้อย่างงดงาม

ไม่ใช่เพียงหลักธรรมเก่าแก่ แต่เป็นคู่มือการใช้ชีวิตที่ทันสมัยเสมอ เพราะไม่ว่าโลกจะหมุนเร็วแค่ไหน ถ้าใจเรามีรากที่มั่นคง เราก็ยังยืนอยู่ได้อย่างสงบ

ครูหลง
Renew Studio